Heer Bommel Volledige werken deel 16

Staat: als nieuw
Uitgever: Uitgeverij Panda, Den Haag
Uitgifte: JulJulJulJul 1993199319931993
Matla catalogus: 114.16
ISBN: 9064382166

Aanvullende informatie

Voorwoord Marten Toonder

Heer Bommel en de zwelbast
Het is bekend, dat zorgen en moeilijkheden in staat zijn de grootste karakters klein te maken. Het is dan ook een bekende regeringsmaatregel om onderdanen te onderdrukken en klein te houden, want dan worden ze gemakkelijker in de hand gehouden. Het hele kolonialisme is op dit verschijnsel gebaseerd, zodat ik er niet lang bij stil hoef te staan. Het omgekeerde is natuurlijk eveneens het geval; als de onrechtvaardigheid te groot wordt en de adrenaline vrij door de bloedbaan gaat bruisen, kan een klein gehouden karakter plotseling een ongekende omvang aannemen, en tot gewelddadigheid neigen. Hier ligt een onverwacht gevaar. Een heer zal zich niet zo gemakkelijk klein laten maken, en zijn hoogstaand karakter voorkomt, dat hij zich door emoties laat overheersen. Het zijn dus vooral de eenvoudigen van geest, waar men rekening mee moet houden. En op dat beginsel is de politiek gebaseerd. Dit verhaal ook, trouwens.

Heer Bommel gaat het overdoen
De behoefte om bepaalde handelingen die men betreurt, over te doen is algemeen bekend. Sommige godsdiensten gaan ervan uit, dat Hogere Machten dat soort handelingen zullen bestraffen, zodat bij zulke religies de angst groot is. Andere geloven gaan ervan uit, dat men altijd de kans krijgt zijn fouten goed te maken; soms niet alleen de kans, maar zelfs de plicht. Wetenschappelijk staat men in dit laatste geval voor de moeilijkheid, dat er dan een vreemd spel met de tijd gaande moet zijn. In deze geschiedenis is dit als mogelijkheid aangenomen, en om dat te illustreren verliest de grijsaard (de Tijd) zijn kalenders, om aan te geven dat tijd maar een heel betrekkelijk begrip is, waarin men zich de toekomst kan herinneren. Overigens blijkt ook uit deze geschiedenis, dat het alleen zin heeft iets over te doen wanneer men wijzer is geworden dan men was. Want anders worden de fouten opnieuw gemaakt, waarbij de nuances kunnen verschillen.

Heer Bommel en de argwaners
Iedereen heeft argwaan in zich; het is een soort bescherming die vóórtijdig waarschuwt, dat een gevaar zou kunnen dreigen. Een normaal persoon zal weten, dat dit gevoel inderdaad vóórtijdig is, en dus niet als realiteit beschouwd mag worden. Er bestaan echter vele lieden, die zo weinig begrip van de tijd hebben, dat vóór-tijdig gelijk is aan ná-tijdig. Ze reageren dan heel primitief op een fantasie, die niets met een werkelijk inzicht in de tijd te maken heeft.

Tom Poes en de kwanten
Dit is een eenvoudige geschiedenis, die iedereen kan begrijpen zonder toelichting, omdat ieder mens met enige fantasie het verschijnsel in zijn dagdromen heeft gebruikt. In dit geval staat Tom Poes in de titel, omdat hij degene is, die een einde aan dat soort dromen pleegt te maken.

Tom Poes en de beunhaas
Hetzelfde kan van dit avontuur gezegd worden. Bij de kwanten maakte hij zich niet populair door zijn nuchterheid, maar in dit geval heeft hij toch een heel nuttige rol. Men zou zelfs willen, dat er meer figuren van zijn kaliber waren, want er zijn tijden in de geschiedenis, dat de meeste landen volgens het beunhaas-principe geregeerd worden. En in tegenstelling tot de kwanten is er van de beunhazen niet veel aardigs te zeggen. Dit is dan ook een actueel, politiek verslag.

Greystones, 8 juni 1993

Afbeeldingen